Ndarja prej 224 milionë denarë për zhvillimin e resurseve laboratorike, shkencëtarët e vlerësojnë si hap të rëndësishëm pas ngecjes prej një dekade dhe besojnë se përkushtimi për financimin e shkencës do të mbetet prioritet i vazhdueshëm. Në panel diskutim e dedikuar shkencës së aplikuar, në kuadër të konferencës së organizuar nga Ministria e Arsimit dhe e Shkencës “Shkenca për zhvillim, së bashku është e mundur”, ministrja e Mbrojtjes Radmila Shekerinska theksoi se duhet të shfrytëzojmë mundësinë për të zhvilluar shkencën dhe inovacionin tonë. që na jep anëtarësimi në NATO.

 

“Në Samitin e fundit në Bruksel u inicua sistemi i ri i inovacionit DIANA (Defense Innovation Accelerator for the North Atlantic), i cili do të jetë pjesë e komponentit civil të NATO-s dhe përveç kësaj, filluan me të ashtuquajturin. Fondi i Inovacionit. “Plani ynë si qeveri është në momentin kur i afrohemi objektivit prej 2% të PBV-së për të shkuar në buxhetin e mbrojtjes, për t`i drejtuar disa nga ato mjete për të mbështetur shkencën”, tha Shekerinska, duke shtuar se do të kërkojë mbështetje nga MASH-i dhe FITR, por dhe nga qendrat shkencore, për të siguruar që procesi i financimit të jetë efikas, konkurrues dhe me integritet.

 

Është veçanërisht e rëndësishme për shkencëtarët që financimi i shkencës është një angazhim kombëtar,ndërsajo shkëlqimi vullnetit të mirë. Profesori Aleksandar Dimovski nga Qendra hulumtuese për inxhinieri gjenetike dhe bioteknologji në Akademinë e Shkencave dhe Arteve të Maqedonisë, tha se vetëm në atë mënyrëështë i mundur suksesi, të cilin e shohim në të gjitha vendet që kanë investuar në dije dhe shkencë.

 

“Gjithmonëështëçështja se nëçfarë të investohet kur bëhet fjalë për shkencën, kujt t`i japim paratë. Ne gjithashtu duhet të shikojmë në mënyrë strategjike nëse paratë do t`u shpërndahen të gjithëve në mënyrë të barabartë nga pak, ose paratë do t`u jepen atyre që kanë dëshmuar se dinë të punojnë, se mund të tërhiqen në një kohë të shkurtër, ose ne do t`u japim paratë për të tërhequr të tanët që janë jasht dhe  duan të kthehen, por ata kërkojnë kushte që nuk i kemi këtu ose do t`i japim paratë për të formuar një institut kërkimi që nuk e kemi, i cili do të na japë një kornizë institucionale kapitale për zhvillimin e shkencës, ose do të qëndronim me këto laboratorë të vegjël që i kemi pas fakulteteve”, theksoi Damovski.

 

Kur kemi shkencën  dhe kërkimin bazë, ata shumë lehtë mund të  avancohen në kërkimin aplikativ dhe ky është ndoshta një drejtim që nuk është rastësisht global dhe që duhet ta ndjekim, tha prof. Dr. Marina Stefova nga FMN, duke theksuar se mbështetja është e nevojshme për kërkimin bazë apo fundamental dhe atë të aplikuar.

 

“Do të apeloja që kujdesi të vazhdojë dhe të jetë i vazhdueshëm dhe të ecë me një strategji dhe busull për funksionimin e veprimtarisë kërkimore-shkencore, që nga ana tjetër lidhet detyrimisht me arsimin e lartë dhe më tej do të na sigurojë tema moderne kërkimore dhe kompetente Personat që do të dalin nga fakultetet tona, të cilët do t`i shërbejnë shoqërisë për të ecur përpara drejt shoqërisë së dijes, shoqërisë  të aftë, të motivuar,kompetentë njerëz të rinjë”, tha Stefova.

 

Profesori i FEIT-it, Dimitar Tashkovski tha se fakultetet kanë njohuri që fitohen me vite dhe duhet vetëm të“paketohen”, sipas kërkesave të ekonomisë.

 

“Fatkeqësisht, ekonomia jonë nuk i ka kapacitetet ose nuk dëshiron ta pranojë këtë njohuri që ka në dispozicion shkenca. Në planin afatgjatë, nëse ekonomia nuk investon në shkencë, mendoj se vështirë se do të mund të mbijetojë. Nëse duam të jemi konkurrues, të kemi rritje, duhet të kërkojmë tregje më të mëdha dhe mund të shkojmë në tregje vetëm me teknologji. Ne duhet të investojmë në shkencë dhe teknologji që do të jetë e zbatueshme

në ditët e sotme në mënyrë që të kemi rritje. “Në atë drejtim, nuk ka kompani në botë që të mos ketë departament për hulumtim dhe zhvillim dhe qendra kërkimore”, tha Tashkovski.

 

 

Të gjithë diskutuesit theksuan se konkursi i MASH-it për financimin e projekteve kërkimore-shkencore që synojnë zhvillimin e resurseve laboratorike zgjoi shpresën për ndryshime të rëndësishme në trajtimin e shkencës, siç dëshmohet nga numri i projekteve.